آموزش زبان خوئینی

مقدمه

با ایجاد سایت خوئین میراث کهن توسط جناب آقای آل اِسْحَقْ و با در خواست از اینجانب مبنی

بر ضرورت آموزش زبان خوئینی جهت حفظ و جلوگیری از فراموشی آن اقدام به تهیه این

مقاله تحت عنوان گویش خوئینی (خوئین دیلی) یا به زبان اصلی آن (دیه زون) نمودم

امیدوارم که نسل جدید با آموختن این زبان هر چند به اندازه ی چند جمله اجازه ندهند این

زبان شیرین و غنی که در گذشته یکی از زبان های اصیل ایران زمین بوده به بوته فراموشی

سپرده شود.

در مقدمه از کلیه خوئینی ها و سفید کمری ها و اهالی روستاها و شهرهای اطراف خوئین

 که در آنها افرادی هستند که با این زبان تکلم نموده و یا آشنایی دارند تقاضامندم اطلاعات

خود را جهت احیای این زبان در اختیار این حقیر قرار دهند.

«اطلاعات خود را میتوانید از طریق تالار گفتمان سایتخوئین میراث کهنو یا با شماره –

 – همراه ۰۹۳۵۴۴۴۳۱۹۹*آقای علی اکبر آل اسحق* اعلام فرمائید»

نویسنده مقاله : مرحوم جناب آقای آذری

ویراستاری : علیرضا خزائلی

وبسایت رسمیِ خوئینِ زنجان

WWW.KHOEIN.IR

  شروع

 در زبان خوئینی از ۳۲ حرف فارسی استفاده شده است ولی در تلفظ بعضی از حروف

متفاوت می باشد و بعضی مانند عربی و بعضی از کلمات به کردی و بعضی به انگلیسی 

به خوئین دیلی اَگ گفته می شود(Egg)شباهت دارد ، مثلا” :تخم مرغ به انگلیسی ،

و یا گوجه فرنگی به عربی تمات و به خوئین دیلی تمات خوانده می شود.

نتیجه آن است که حروف یکی است ولی در تلفظ متفاوت می باشد ، بنابراین طبق حروف الفبا

 از حرف اول شروع می کنیم:

الف:

اُوْ=آب                                                        اُوْپِیسْتَرَیِمْ=آب می خواهم

اَوْ=او                                                         اُوْگَتِبمِهْ=آب گرفتم

اِمْ=این                                                        اُوّبُوَهْ=آب را بیار

اَزْ=من                                                        اُوْانِتْمِهِ=آب خوردم

اَوُنْ=آنها                                                      اُوْپِیــْتَرِیْشْ؟=اب می خواهی؟

اِموُنْ=اینها                                                    اُمِی=آمد

اَوْکِی بِهْ=اوکی بود                                          اُمِیْدَرِهْ=دارد می آید

اَوْچِیِ        =او چه کرد                                   اُوْاُدِهْ=اب بده

اَوُنْ چی وُ تَرِّنْدْ=آنها چه میگویند                          اَزْچی بُوْجِمْ=من چی بگم

حال کلمات را با افعال می آوریم:

من می گویم = ازوُتَّرِیمْ

تو می گویی = تِه وُ تَّـــرِشْ

او می گوید = اَوْ وُتَّرِهْ

ما می گوییم = مُوْ وُ تَّرِیُمْ

شما می گویید = شِبُمُوْ وُ تَّرِیُونْ

آنها می گویند = اَوُنْ وُ تَّرِنْ

مکالمه دو نفر با هم:

سَلامْ عَلَیکُمْ خُمَرَّوْ = سلام علیکم دوست من

کِیْفی وُ حُولی سِیْنِی = حالت چطوره

اَزْ نُوزِیْم = من خوبم

تِهْ سِیْنِیشْ؟ = تو چطوری؟

اَزْ جی نُوزِیْم = من هم خوبم

بُورِی اُوْ نَنْجَهْ گَپْ بِکَروُمْ = بیا کمی حرف بزنیم

چِکُوْ بِیْشْ؟ = کجا بودی؟

چِهْ کِیْدَرِیْشْ؟ = چه کار میکنی؟

نِزُوْنَسْتَرِیْمْ سَنِهْ دِیِهْ زُوُنْ فِکْرِ مُوْنْتَه شَیً! = نمیدانم چرا زبان خوئین دیلی از فکرمون رفته!

بَنْکِیسْ دِیِهْ زُونْ گَپْ نِهْ کِیدَ رِیْتَنْ خُوبْ فِکْرِیْـــتَهْ شِیگْ اَنی = ببین تو اگه خوئین دیلی حرف

 نزنی ، خوب از فکرت میره

چِیْپکَروُمْ خُورْدِ گُونِمُونْ دِیِهْ زُوُنِهْ بَموُجِنْدْ = چکار کنیم بچه هامون این زبان را یاد بگیرند

                                                                      ادامه دارد…